ΑΦΕΣΜΟΙ

                        Σύλληψη αφεσμού

Υπάρχουν κάποιοι παλαιοί μελισσοκόμοι και κάποιας ηλικία μάλιστα, που κρατάνε τα μελίσσια θα μπορούσε να πει κανείς, μόνον γι αυτή την διαδικασία, του να ΄΄μαζέψουν΄΄ τα ΄΄σκαλώματα΄΄ που τους φεύγουν την άνοιξη από τα μελίσσια τους. Εκφράσεις που χρησιμοποιούν για την περιγραφή της συλλογής των αφεσμών σας παραθέτω παρακάτω:
-εκεί φαίνεται ο καλός μελισσοκόμος,
-όπου και να ΄΄σκαλώσει΄΄ θα το κατεβάσω,
-πραγματική απόλαυση,
-έχει ηδονικό χαρακτήρα,
-τελετουργία της άνοιξης και τόσα άλλα.
Πραγματικά το ζούνε πολύ έντονα και όταν ξεκινούν για τα μελισσοκομεία τους το κάνουν και φαίνεται πραγματικά μεγάλης σπουδαιότητας εγχείρημα, το βλέπεις στα πρόσωπα τους που σίγουρα αντανακλά η ψυχική διάθεση εκείνης της ώρας. Αφήνουν πολλά πράγματα μισοτελειωμένα πίσω και τρέχουν σαν παιδιά μην χάσουν το δώρο ή το γλύκισμα.
Φορτώνουν το αγροτικό τους, με χίλια πράγματα που πιστεύουν ότι θα τους χρειαστούν, ανεβάζουν σκάλες, πατώματα, παλαιές γονοφωλιές, άδειες κηρήθρες, πριόνια, κλαδευτήρια, κοφίνια…..,πανηγύρι ολόκληρο, πάνε για τον αφεσμό, να προλάβουν μην τους φύγει, λες και δεν γνωρίζουν τα περί του αφεσμού. Το κάνουν να φαίνεται σαν μια ιεροτελεστία. Τα μπουκάλια πάλι ένα σωρό, μέσα έχουν ουσίες από διάφορα βότανα και συνταγές στο ένα μια συνταγή που την έκανε ο πατέρας του, στο άλλο μια συνταγή που χρησιμοποιεί ο φίλος και γείτονας του και αυτή για να μαζεύει γρήγορα τα ΄΄σμηνουργήματα΄΄, στο άλλο μπουκάλι αλοιφή για την κυψέλη να μπει μέσα μόνος του ο αφεσμός. Ήταν δύσκολα γι αυτούς, δύσκολοι καιροί, δεν υπήρχε η πληροφόρηση, τα έντυπα λιγοστά και δεν φτάνανε σε κάθε άκρη της Ελλάδας μας, αλλά και δεν είχαν τα κινητά πλαίσια που διαθέτουμε εμείς σήμερα. Πώς να έβαζε ανοικτό γόνο να τραβήξει τις μέλισσες και τόσα άλλα που κάνουμε εμείς σήμερα. Και όμως κράτησαν την Μελισσοκομία σε υψηλά επίπεδα με το μεράκι και την εξυπνάδα τους αλλά και το κουράγιο τους να τα παλεύουν όλα μόνοι. Ίσως γι’ αυτό και είναι πάρα πολύ ωραία να τα παρακολουθείς και να μαθαίνεις, να ακούς ιστορίες και να βλέπεις παλιές απλές μα έξυπνες κατασκευές μελισσοκομικών εργαλείων, τις ρίζες και τα θεμέλια της Ελληνικής μελισσοκομίας.
Είναι πραγματικά ωραία όλα τα παραπάνω και έτσι συμβαίνουν τις περισσότερες φορές, οι παλαιότεροι γνωρίζουν, οι παλαιοί ξέρουν, τι γίνεται όμως με τους νεότερους και τους αρχάριους;
Καλό είναι να αναφέρουμε μερικά πράγματα και να τα συνδέσουμε με τα υπόλοιπα κεφάλαια για να αποτελεί πλέον ολοκληρωμένη γνώση.

                  Αφεσμός 

Πουλί –αφεσμός - σμηνούργημα – σκαλωμένο – σμάρι – τσάκωμα, κλπ κάθε τόπος έχει δώσει και την δική του ονομασία στο σμηνουργημένο μελίσσι.
Όταν δεν αντιληφθούμε το μελίσσι ότι ετοιμάζεται να αναχωρήσει και δεν προβούμε, σε πρόληψη ή σε καταστολή της σμηνουργίας, τότε επόμενο είναι να αφήσει την κυψέλη και κάνει αυτό που κάνει, τα τελευταία εξήντα και πλέον εκατομμύρια χρόνια. Πολλαπλασιάζεται με την διαίρεση του μητρικού μελισσιού, όπως ακριβώς συμβαίνει και με το ανθρώπινο οργανισμό κατά την διάρκεια της γέννησης ενός ανθρώπου. Το κύτταρο διαιρείται και πολλαπλασιάζεται, αυτό συμβαίνει και στα μελίσσια μας διαιρούνται και πολλαπλασιάζονται. Είναι πολύ ωραίο να το βιώνεις αυτό έτσι όπως το ζούσαν και το χαίρονταν οι παλαιοί μελισσοκόμοι.

                 
               Αφεσμός σε εύκολο σημείο 

Με την έξοδο από την κυψέλη η βασίλισσα κατευθύνεται εκεί που την οδηγούν οι πρώτες ανιχνεύτριες, καταλαμβάνουν ένα μέρος προσωρινά μέχρι την εξεύρεση του τελικού σημείου για μόνιμη εγκατάσταση. Αν το πρώτο προσωρινό σημείο είναι κάποιο κλαδί ενός θάμνου ή δένδρου όπως συμβαίνει πάντα σχεδόν, κοντά στο έδαφος κανένα πρόβλημα, σε μια γονοφωλιά, τοποθετούμε ένα πλαίσιο με ανοικτό γόνο μέσα, παίρνουμε ένα κλαδευτήρι κόβουμε το κλαδί και το τινάζουμε στην γονοφωλιά, κλείνουμε το καπάκι και αφήνουμε την κυψέλη κάτω από το σημείο που μαζέψαμε τον αφεσμό. Μπορούμε να κάνουμε χρήση σκάλας τύπου Λ αν είναι να μας βοηθήσει κάποιος συνάδελφος, όταν ο αφεσμός είναι σε δύσκολο σημείο, θα συνεργαστούμε, ο ένας θα κρατά την κυψέλη και ο άλλος θα κόψει με προσοχή, ή θα τινάξει το κλαδί μέσα. Το βράδυ μεταφέρουμε την κυψέλη δίπλα στα άλλα τα μελίσσια του μελισσοκομείου μας. Καμία μέλισσα δεν θα επιστρέψει στην μητρική κυψέλη και αυτό είναι το μαγικό στην περίπτωση αυτή ότι όλες οι μέλισσες ΄΄λησμονούν΄΄ την παλαιά θέση και την μητρική κυψέλη έστω και αν είναι 4-5 μέτρα δίπλα της. Αν όμως κατά λάθος σκοτώσουμε την βασίλισσα, στην προσπάθεια να μαζέψουμε τον αφεσμό, τότε όλες οι μέλισσες του αφεσμού θα επιστρέψουν στην μητρική κυψέλη.
Σ΄ αυτό το μελίσσι του αφεσμού τοποθετούμε ταΐστρα οροφής και το ταΐζουμε για μια –δυο εβδομάδες μέρα παρά μέρα, με σιρόπι 2ζάχαρι 1 νερό, θα ξεπεταχτεί πολύ γρήγορα και σίγουρα θα κάνει αντικατάσταση την παλαιά με νέα βασίλισσα.

           Αφεσμός σε δύσκολο σημείο 

Όταν ο αφεσμός ευρίσκεται σε μια τρύπα ενός τοίχου ή ενός δένδρου ή σε μια σχισμή ενός βράχου τότε δυσκολεύουν τα πράγματα και δεν είναι εύκολη η περίπτωση. Τότε παίρνουμε από ένα δυνατό μας μελίσσι δύο πλαίσια με ανοικτό γόνο χωρίς τις μέλισσες πάνω τους. Επίσης παίρνουμε δυο κηρήθρες άδειες και ένα μπουκάλι με 2 λίτρα σιρόπι. Γεμίζουμε τις δύο άδειες κηρήθρες και από τις δυο πλευρές με σιρόπι. Την μία την αφήνουμε μέσα στην κυψέλη και την άλλη την κρεμάμε ή την στηρίζουμε μπροστά ή δίπλα από την τρύπα που είναι το μελίσσι. Το σιρόπι θα τραβήξει όλες τις συλλέκτριες και ηλικιωμένες μέλισσες, όταν γεμίσει και από τις δύο πλευρές την κατεβάζουμε μέσα στην κυψέλη, στην ρίζα του τοίχου, ή του δένδρου. Ανεβάζουμε την κηρήθρα με τον ανοικτό γόνο πάνω στην ίδια θέση με την πρώτη σε λίγο θα γεμίσει και αυτή μέλισσες, οι φερομόνες του ανοικτού γόνου θα τραβήξουν τις νεαρές μέλισσες πάνω στην κηρήθρα τότε προσέχουμε και ελέγχουμε για την ύπαρξη και τις βασίλισσας πάνω στον γόνο. Αν υπάρχει έχει καλώς κλείνουμε το καπάκι αφού πρώτα στερεώσουμε καλά σε μια πλευρά τις κυψέλης τις κηρήθρες για να μην μετακινηθούν και μεταφέρουμε το μελίσσι στην θέση που θέλουμε. Αν δεν δούμε την βασίλισσα πάνω στον γόνο, ανεβάζουμε το δεύτερο γόνο πάνω στην τρύπα, περιμένουμε να μαζέψει και τις υπόλοιπες μέλισσες που σίγουρα θα παρασύρουν και την βασίλισσα μαζί τους, τότε κατεβάζουμε το πλαίσιο και μετακινούμε το μελίσσι. Τις επόμενες ημέρες πάμε και ταΐζουμε το μελίσσι.

             Τιπς 

-Αν το μελίσσι είναι δυνατό και δεν μπορέσουμε να βγάλουμε την βασίλισσα από την τρύπα του τοίχου ή την σχισμή του βράχου που ευρίσκεται, καλό είναι να κρατήσουμε τον πληθυσμό που αφαιμάξαμε και να δώσουμε την επαύριον μια νέα βασίλισσα.
-Σε περίπτωση που δεν έχουμε βασίλισσα μπορούμε να το ενώσουμε με κάποιο άλλο με ράντισμα και -Αν σίγουρα δεν μπορέσουμε να πάρουμε την βασίλισσα την επομένη μπορούμε να δώσουμε τον πληθυσμό στην μητρική κυψέλη. Προσοχή όμως!!! πρέπει να καταστρέψουμε τα βασιλικά κελιά που υπάρχουν μέσα στην κυψέλη και να αφήσουμε μόνον ένα. Η βασίλισσα αυτή που θα γεννηθεί θα κρατήσει το μελίσσι.