ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑ

                             ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑ

Η σμηνουργία είναι η πιο απλή και φυσική εφαρμογή πολλαπλασιασμού των μελισσών. Γίνεται με αυτό τον τρόπο εδώ και εκατομμύρια χρόνια και θα συνεχίσει να γίνεται μέχρι να αλλάξει το γονιδίωμα της κληρονομικότητας από αυτό το είδος εντόμων. Όμως πραγματικά τι είναι αυτό που κάνει τις μέλισσες να θέλουν να παρατήσουν τις κυψέλες τους και να μπούνε στην επικίνδυνη διαδικασία του χωρισμού και αδυνάτισμα του μελισσιού; Τι είναι αυτό το τόσο μεγάλο που λειτουργεί ξαφνικά μέσα τους και θέλουν να παρατήσουν τον γόνο, και να πετάξουν μακριά στο άγνωστο. Σίγουρα έτσι είναι η γενική και φυσική τάση πολλαπλασιασμού των μελισσιών, αφού δεν γίνεται διαφορετικά από την φύση τους. Όμως κάποιοι παράγοντες ευνοούν την διαδικασία της σμηνουργίας. Αυτούς λοιπόν θα αναλύσουμε έστω σε γενικές γραμμές για να γίνει κατανοητή σε όλους η διαδικασία πολλαπλασιασμού των μελισσών.

Μήνες σμηνουργίας

Οι δύο μήνες της άνοιξης Απρίλιος, Μάιος και ο πρώτος του καλοκαιριού Ιούνιος, τότε δηλαδή που όλο το φυτικό βασίλειο ευρίσκεται σε πραγματικό οργασμό, από την χλωρίδα με την ταυτόχρονη άνθιση όλων των φυτών και την πλούσια εισροή γύρης στην κυψέλη, τότε υπάρχει η πλουσιότερη και μεγαλύτερη δυνατότητα επιλογής της καλύτερης επιθυμητής ποιότητα νέκταρος και γύρης για να δοθεί και να μεγαλώσουν οι προνύμφες των μελισσών. Η άνοιξη είναι πλούσια σε γύρη το καλοκαίρι φτωχό. Αφού είναι φυτοφάγα έντομα, η γύρη θα κτίσει τέλεια τον εξωσκελετό των μελισσών και όλων των φυτοφάγων εντόμων.

Παράγοντες σμηνουργίας.

Η σειρά που αναγράφονται οι παράγοντες της σμηνουργίας είναι τυχαία, αλλά θα πρέπει να συνυπάρξουν πάνω από 3-4 για να ξεκινήσει η προετοιμασία της σμηνουργίας.
-Πρώτος παράγων είναι ο συνωστισμός, πολύς πληθυσμός σε λίγο χώρο.
-Δεύτερος παράγων είναι η υπερθέρμανση του εσωτερικού της κυψέλης.
-Τρίτος παράγων είναι η έλλειψη της βασιλικής φερομόνης λόγω μεγάλης ηλικία της βασίλισσας.
-Τέταρτος παράγων είναι η πληθυσμιακή αναστροφή με την απότομη αύξηση των νέων μελισσών και μείωση του ανοικτού γόνου μην έχοντας που να διοχετεύσουν τον βασιλικό τους δημιουργούν βασιλικά κελιά και εκτρέφουν νέες βασίλισσες.
-Πέμπτος παράγων, κληρονομικότητα που προαναφέραμε και
-Έκτος παράγων και βασικός η μεγάλη και πλούσια νεκταροέκκριση και γυρεοδοσία των φυτών της περιοχής, που μεγάλωσε τον πληθυσμό του μελισσιού σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Προετοιμασία σμηνουργίας

Οι μέλισσες παραμάνες ταΐζουν επιπλέον την βασίλισσα αναγκάζοντας την να γεννά περισσότερα αυγά και όταν γεννήσει μέσα στα βασιλικά κελιά που είδη έχουν ετοιμάσει στις άκρες των κηρηθρών τότε σταματάνε το τάισμα της. Αρχίζουν και την ενοχλούν δαγκώνοντας ελαφρά τα πόδια της κάνοντας την να κινείται συνεχώς για να χάσει βάρος και να μπορεί να πετάξει σε λίγες ημέρες. Τότε δηλαδή που θα γίνουν τα αυγά που γέννησε μέσα στα βασιλικά κελιά, μικρές προνύμφες. Ο βασιλικός πολτός που προοριζότανε για την βασίλισσα, γεμίζει τώρα τα νέα βασιλικά κελιά ταΐζοντας πολύ καλά τις προνύμφες των νέων βασιλισσών.
Το μελίσσι ολόκληρο γίνεται αργό δεν κουβαλάνε οι συλλέκτριες νέκταρ μέσα στην κυψέλη, δεν περιποιούνται τον γόνο στα κελιά, δεν καθαρίζουν την κυψέλη, δεν προπολίζουν και περιμένουν να σφραγιστούν τα βασιλικά κελιά. Όταν συμβεί αυτό τότε στέλνουν ανιχνεύτριες να βρουν κατάλληλο μέρος για προσωρινό καταφύγιο κάπου κοντά στην ίδια περιοχή. Επιστρέφουν οι ανιχνεύτριες και με μικτό χορό(απόσταση κάτω των 100 μέτρων), υποδεικνύουν που ευρίσκεται ακριβώς η νέα προσωρινή τοποθεσία που θα μετακομίσει. Είναι η 8η - 9η ημέρα από την γέννηση των αυγών, που θα αναχωρήσει η παλαιά βασίλισσα με το 60 έως καμιά φορά και το 80% του πληθυσμού του μελισσιού για την νέα τοποθεσία της. Την ακολουθούνε μέλισσες όλων των ηλικιών. Θα πρέπει να είναι ο καιρός ευνοϊκός και ζεστή η ημέρα χωρίς δυνατό αέρα για να αναχωρήσει η βασίλισσα. Πολλές μέλισσες πριν την τελική αναχώρηση τους γεμίζουν τον πρόλοβο τους μέλι από την κυψέλη και αναχωρούν. Θα χρειαστεί να ταΐσουν τις υπόλοιπες αλλά και να ενεργοποιήσουν τους κηρογόνους αδένες τους να παράγουν κερί για να κτίσουν καινούργιες κηρήθρες στην νέα τους φωλιά που θα πάνε.
Στην προσωρινή και πρόχειρη τοποθεσία που μένουν έως 24 και 30 ώρες κάποιες φορές, μαζεύονται σε τσαμπί, κάνοντας μια τρύπα για να μπαίνουν μέσα οι συλλέκτριες, στον εξωτερικό φλοιό του τσαμπιού εναλλάσσονται κάθε λίγη ώρα οι παλαιές μέλισσες. Στέλνουν πάλι ανιχνεύτριες για να βρούνε οριστικό καταφύγιο. Όταν επιστρέψουν οι ανιχνεύτριες χορεύουν και καταδεικνύουν την τοποθεσία και την ακριβή θέση, κουφάλα δένδρου, τοίχος κτιρίου, ή όπου άλλού διαλέξανε να εγκατασταθούνε οριστικά. Τότε φτεροκοπούν όλες μαζί και στροβιλίζοντας σαν σύννεφο με βουητό, από τα φτερά και των κηφήνων που ακολουθούν το σμήνος κατευθύνονται προς το σημείο που επιλέχθηκε. Θα εγκατασταθεί στην νέα φωλιά και αμέσως θα αρχίσει το κτίσιμο των κηρήθρων με τα κελιά για να αρχίσει η βασίλισσα να γεννά για να προλάβει να αναπτυχθεί για να ξεπεράσει κάποιες δυσκολίες.

Το νέο μελίσσι

Τώρα ένα καινούργιο μελίσσι έχει γεννηθεί και αναπτύσσεται με αργό ρυθμό αλλά σταθερά, κάνοντας την αποταμίευση του σε γύρες και μέλια, οι παλαιές μέλισσες που ακολούθησαν την βασίλισσα σιγά-σιγά λιγοστεύουν και οι νεότερες μοιράζονται τις εργασίες αφού για ένα διάστημα ενός μηνός δεν θα υπάρχουν νέες για παραμάνες της βασίλισσας και οικιακές να προσέχουν και να ταΐζουν τον λίγο γόνο, αλλά δεν θα υπάρχουν και πολλές συλλέκτριες. Το μελίσσι αυτό αν έχει αρχικό πληθυσμό πολύ θα επιβιώσει τον χειμώνα, αν είναι μικρό τότε τα πράγματα θα είναι αρκετά δύσκολα. Στην μητρική κυψέλη τώρα αρχίζουν και βγαίνουν οι νέες βασίλισσες, υπάρχει η περίπτωση να φύγουν και έχουμε και άλλες σμηνουργία. Η νέα βασίλισσα να πάρει το μισό από τον λίγο πληθυσμό και να σμηνουργήσει. Αλλά ακόμη και η τρίτη βασίλισσα που θα βγει να φύγει και αυτή, αυτά τα πολύ μικρά σμήνη είναι καταδικασμένα με αφανισμό, δεν θα βγάλουν τον χειμώνα και θα χαθούν εύκολα. Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση μόλις βγει η πρώτη νέα μάνα από τα κελιά να σκοτώσει τις υπόλοιπες βασίλισσες είτε παλεύοντας είτε μέσα στα κελιά τους, να  σπάει να γονιμοποιηθεί και να έρθει να γεννήσει και να οργανώσει το νέο μελίσσι. Αυτό σίγουρα θα επιβιώσει αλλά δεν θα προλάβει να παράγει μέλι αυτήν την χρονιά.
Από ένα μελίσσι σε μία κυψέλη, γίνανε δύο, ακόμη μπορεί και τρία, πολλαπλασιαστήκανε με μοναδικό τρόπο, φαινομενικά ανώδυνα και ακίνδυνα, μα τα ερωτήματα πάντα θα περισσεύουν, τι ήταν αυτό που έκανε τις νεαρές μέλισσες και ακολούθησαν την παλαιά βασίλισσα και απαρνήθηκαν την φροντίδα του γόνου, αφού πολύ καλά όλοι ξέρουμε πως είναι άρρηκτα δεμένα αυτά τα δυο. Τι τις παρακίνησε, οι βασιλικές φερομόνες, κάποια εσωτερική παρόρμηση, επέδρασε η φύση και ξεγέλασε το ατελή θηλυκό μέρος των εργατριών ή επέδρασε κάποιο αρχέγονο κάλεσμα;
Ένα είναι το σίγουρο πως πλέον η μελισσοκομία προχώρησε με γοργά βήματα μπροστά και σε λίγο θα τρέχει, αφού νέοι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, μελισσοπαθολόγοι, βιολόγοι, ερευνητές, σχεδόν από κάθε επιστήμη ασχολούνται με τις λεπτομερείς αναλύσεις των προϊόντων των μελισσών, με τα είδη των μελισσών, του τρόπου ζωής τους, προχωρήσανε και εσωτερικά αποκρυπτογραφώντας το DNA θηλαστικών, σύντομα και της apis mellifera, και αυτό είναι σπουδαίο για την μελισσοκομική επιστήμη.-